2023 жылдың қыркүйегінде Яндекспен бірлесіп платформалық жұмыспен қамту бойынша пилоттық жоба іске қосылды.

2024 жылғы 1 шілдеде Мемлекет басшысы салық және әлеуметтік кодекстерге (2024 жылғы 3 қыркүйектен бастап күшіне енді), оның ішінде әлеуметтік төлемдер ставкаларының мөлшерін 1% - ға дейін төмендетуді (барлығы 4% - ЖТС, МЗЖ, СО, МӘМС) көздейтін өзгерістерге қол қойды, бұл ретте әлеуметтік төлемдердің стандартты ставкаларын қолдану құқығы сақталады) және интернет-платформалар операторларын салықтар мен әлеуметтік төлемдерді ұстап қалу және төлеу жөніндегі салық агенттерімен тану, сондай – ақ интернет-платформада тіркелген орындаушылардың екі арнаулы салық режимін (бұдан әрі-АСР) қолдануы.

ҚР Заңының 1 - бабы 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес № 105-VIII Салық кодексінің 14-бабы екінші бөлігімен толықтырылды:

"Салық агенті интернет-платформа операторы атынан ҚР Әлеуметтік кодексіне сәйкес орындаушылар болып табылатын арнайы мобильдік қосымшаны пайдалана отырып, АСР қолданатын дара кәсіпкерлер үшін ҚР Әлеуметтік кодексінің 102-1-бабының 1-тармағында көрсетілген жеке табыс салығы мен әлеуметтік төлемдерді ұстап қалуды және аударуды жүргізеді".

ҚР Әлеуметтік кодексінің 102 - бабы 2-тармағының 1) және 3) тармақшаларына сәйкес:

интернет-платформа операторы - интернет-платформаны пайдалана отырып, техникалық, ұйымдастырушылық (оның ішінде жұмыстарды немесе қызметтерді көрсету үшін үшінші тұлғаларды тарта отырып көрсетілетін қызметтерді), интернет-платформада тіркелген Ақпараттық технологиялар мен жүйелерді қолдана отырып, және қызметтер көрсету және орындау бойынша мәмілелер жасау үшін ақпараттық және өзге де мүмкіндіктерді ұсыну жөнінде қызметтер көрсететін дара кәсіпкер немесе заңды тұлға орындаушылар мен тапсырыс берушілер арасындағы жұмыстар бойынша байланыс орнату;

орындаушы - интернет-платформада тіркелген, тапсырыс берушілерге қызмет көрсететін немесе жария шарт негізінде интернет-платформаны пайдалана отырып жұмыстарды орындайтын жеке тұлға, дара кәсіпкер немесе заңды тұлға.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде интернет-платформа операторы (Яндекс) интернет-платформада тіркелген Орындаушының (такси жүргізушісінің) табысынан салық және әлеуметтік төлемдер сомасын ұстап қалуға және аударуға міндетті.

Жоғарыда аталған түзетулер такси жүргізушілеріне жүктемені азайту, сондай-ақ салықтар мен әлеуметтік төлемдерді төлеуді жеңілдету мақсатында іске асырылды.

Ставкаларға қатысты

Такси жүргізушілеріне салықтар мен әлеуметтік төлемдер бойынша өз міндеттемелерін мынадай тәсілдердің бірімен орындау мүмкіндігі берілді (ҚР Әлеуметтік кодексінің 102-1-бабы):

1 - әдіс - интернет - платформа операторының (Яндекс) 4% (ЖТС - 1%, МЗЖ - 1%, ӘА-1%, МӘМСЖ-1%) төмендетілген мөлшерлемесі бойынша есептеу;

2 - әдіс – ең төменгі бір жалақыдан есептеу (МЗЖ - 8 500 теңге, ӘА –                    2 975 теңге, МӘМСЖ - 5 950 теңге және табыстан 1% ЖТС);

3 - әдіс - әлеуметтік төлемдердің стандартты ставкаларын қолдана отырып, нақты алынған табыстан есептеу (МЗЖ – 10%, ӘА - 3,5%, МӘМСЖ -1,4% - дан 5% және табыстан 1% ЖТС).

Сондай-ақ, ҚР Әлеуметтік кодексіне сәйкес әлеуметтік төлемдерді төлеу бойынша міндеттемелерді орындау жүргізушінің екі және (немесе) одан да көп ұйымдарда еңбек қызметін жүзеге асыруына қарамастан, оның барлық кірістері (жұмыс орны) бойынша туындайтынын атап өтеміз.

Яғни, егер жүргізуші бір уақытта бірнеше платформада жұмыс істесе, онда әрбір Оператор ЖТС және әлеуметтік төлемдерді жүргізушінің табысынан әр платформа бойынша бөлек ұстауға міндетті.

Салықтар мен әлеуметтік төлемдер бойынша өз міндеттемелерінің орындалуын таңдау "E-Salyq Business"арнайы мобильді қосымшасында жүзеге асырылады.

Қазіргі уақытта МКК ақпараттық жүйелерінде пысықтау жүргізілуде.

МКК ақпараттық жүйелерін пысықтағанға дейін жұмыстарды мынадай түрде жүзеге асыру ұсынылады:

Интернет-платформа операторы (Яндекс) ЖТС және әлеуметтік төлемдерді интернет-платформада тіркелген орындаушының (такси жүргізушісінің) табысынан әдепкі бойынша 4% мөлшерлеме бойынша ұстап қалады.

Егер интернет-платформада тіркелген орындаушы (такси жүргізушісі) 2-ші немесе 3-ші әдісті таңдаған жағдайда, онда мұндай орындаушы (такси жүргізушісі) интернет-платформа операторы (Яндекс) ұстаған сомаларды 1-ші әдіс бойынша шегере отырып, ЖТС және әлеуметтік төлемдердің сомаларын дербес есептеп, төлеуге тиіс.

Арнаулы  мобильді қосымша пайдаланылатын АСР бойынша немесе екі АСР қолдану

Салық кодексінің 678-бабының 2-тармағына сәйкес (03.09.2024 ж.енгізілген өзгерістерді есепке ала отырып) дара кәсіпкерлер Салық кодексінің 686-2-бабының 4-тармағында және 703-бабының 4-тармағында белгіленген жағдайларда бір мезгілде екі АСР қолдануға құқылы.

Салық кодексінің 686-2-бабының 4-тармағына сәйкес (03.09.2024 Ж. енгізілген өзгерістерді есепке ала отырып) жеке кәсіпкерлер Қазақстан Республикасының әлеуметтік кодексіне сәйкес интернет-платформаларды пайдалана отырып, көрсетілген қызметтер немесе орындалған жұмыстар үшін алған табыстары бойынша арнаулы мобильдік қосымшаны пайдалана отырып, АСР қолданады.

Бұл ретте мұндай дара кәсіпкер осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілмеген кірістер бойынша Салық кодексіне сәйкес өзге де арнаулы салық режимдерін немесе жалпыға бірдей белгіленген салық салу тәртібін қолдануға құқылы.

Осылайша, егер интернет-платформада (Яндекс) тіркелген Орындаушының (такси жүргізушісінің) тек такси қызметінен табысы болса, мұндай орындаушы арнайы мобильді қосымшаны пайдалана отырып, АСР қолдануға міндетті.

Егер де, интернет-платформада (Яндекс) тіркелген Орындаушының (такси жүргізушісінің) такси қызметі бойынша кірістен басқа өзге де табысы (дүкені) болған жағдайда, мұндай орындаушы екі АСР қолдануға құқылы, бірақ та, оның біреуі міндетті түрде арнаулы  мобильді қосымша пайдаланылатын АСР болуы тиіс.

Бұл жағдайда салық және әлеуметтік төлемдер сомасын ұстап қалу және аудару бойынша міндеттеме келесідей түрде жүзеге асырылады:

интернет-платформаны (такси жүргізушісі) пайдалана отырып қызмет жасау бойынша-орындаушы үшін міндеттеме интернет-платформа операторына (Яндекс)жүктеледі;

басқа қызмет бойынша-міндеттеме жеке кәсіпкердің өзіне жүктеледі.

Сондай-ақ, Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2024 жылғы 14 наурыздағы № 141 Бұйрығының 9 және 10-тармақтарына сәйкес :

Салық кодексінің 678-бабында белгіленген арнаулы салық режимдерін қолданатын және қызмет түрлерін, оның ішінде мобильдік қосымшаны пайдалана отырып АСҚ қолданылмайтын қызмет түрлерін жүзеге асыратын орындаушылар Салық кодексінің 679-бабы 2-тармағының ережелеріне қарамастан, интернет-платформаны пайдалана отырып қызметтер көрсету қызметі бойынша мобильді қосымшаны пайдалана отырып, АСР қолдануға құқылы;

өзге де арнаулы салық режимдерін қолданатын, іс жүзінде мобильдік қосымшаны пайдалана отырып АСР қолданысы қолданылатын қызмет түрлерін ғана жүзеге асыратын орындаушылар Салық кодексінің 679-бабы 2-тармағының ережелеріне қарамастан, мобильді қосымшаны пайдалана отырып, АСР-НЕ көшу үшін қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама ұсынуға құқылы.

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2024 жылғы 14 наурыздағы № 141 бұйрығының 8-тармағының 5) тармақшасымен, егер кәсіпкер дара кәсіпкер ретінде тіркелген болса, орындаушы мобильдік қосымшаны пайдалана отырып, қолданылатын салық салу режимі туралы хабарламаны толтыру арқылы АСР таңдайтыны анықталды.

Осылайша, интернет-платформада тіркелген орындаушылар қызмет түрі сәйкес келген кезде кез келген АСР - нен мобильді қосымшаны пайдалана отырып, АСР-ге ауысуға немесе екі АСР (олардың бірі міндетті-арнайы мобильді қосымшаны пайдалана отырып АСР) қолдануға құқылы.

арнайы мобильді қосымшаны немесе екі АСР пайдалана отырып АСР-не көшу бойынша

Қазіргі уақытта "E-Salyq Business"арнайы мобильдік қосымшасы арқылы мобильдік қосымшаны (қызмет түріне сәйкес болған кезде) пайдалана отырып, кез келген АСР-нен  арнаулы  мобильді қосымша пайдаланылатын АСР көшу бойынша МКК ақпараттық жүйелерін пысықтау (ЖК ретінде қызметтің басталғаны туралы хабарлама және қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама) жүргізілуде.

МКК ақпараттық жүйелерін пысықтағанға дейін жұмыстарды мынадай түрде жүзеге асыру ұсынылады:

Орындаушы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру орны бойынша Мемлекеттік кіріс органына арнайы мобильдік қосымшаны пайдалана отырып, АСР-нің екінші бөлімінде белгісі бар қағаз жеткізгіште қолданылатын салық салу режимі туралы хабарлама береді, егер өзге де табыс екі АСР белгісімен алынса.